Ze zijn er in alle formaten: lang, breed, dik en dun. Waarschijnlijk heb je al wel van de termen groothoek en telelens gehoord, maar wat wilt dit nu allemaal zeggen? In deze blog gaan we kort over the basics. Welke lenzen bestaan er en welke gebruik je nu best wanneer?!

Hoe werkt een lens?

Om de werking van een lens uit te leggen moet je met de volgende 3 zaken rekening houden. De brandpuntsafstand, het diafragma en de sensor.

Brandpuntsafstand

Deze afstand is aangegeven in millimeters. Het geeft de afstand weer tussen het frontelement (waar het licht als eerste binnenkomt door de lens) en het brandpunt (het punt waar het licht zich samengebundeld). De afstand hiertussen bepaald uiteindelijk welke beeldgroote er op de sensor valt. Hoe groter de brandpuntsafstand, hoe dichterbij je een object kan vergroten. Hoe kleiner de brandpuntsafstand, hoe ruimer je zicht wordt. De brandpuntsafstand wordt in millimeters uitgedrukt.

Diafragma

Net zoals bij het menselijk oog waar de iris bepaalt hoeveel licht er wordt doorgelaten, bepaalt het diafragma dit bij een fototoestel of filmcamera. Het wordt aangegeven door een getal. Hoe kleiner dit getal hoe meer licht er wordt doorgelaten en hoe kleiner het scherpte-diepte veld wordt. Bijvoorbeeld bij een diafragmawaarde van “1.8” gaan we een heel klein scherptediepteveld krijgen en zal de achtergrond flou zijn. Hoe groter het getal hoe minder licht er wordt doorgelaten en hoe groter het scherptediepte veld wordt. Bij een diafragmawaarde van “22” zal zo goed als alles in beeld scherp zijn.

Sensor

De sensor zet een door de lens geprojecteerd beeld om in een digitaal beeld. Hierin bestaan verschillende groottes. De full-frame sensor baseert zich qua grootte op het klassieke 35mm negatief. Dit wordt gezien als de standaard. De meeste film camera’s hebben een super 35mm sensor, deze is een stuk kleiner als de 35mm sensor. Hier zal je de brandpuntsafstand dus x1.4 moeten vermenigvuldigen. De berekening is vrij eenvoudig te maken: Als je een 50mm lens hebt wordt dit op een super 35mm sensor een 70mm lens (50×1.4). Hierdoor geraak je nog dichter bij je onderwerp.

Er zijn verschillende lenzen met verschillende eigenschappen. We gaan hier kort even in op de verschillen.

Zoom vs prime?

Het grote verschil is dat een zoomlens een regelbare brandpuntafstand heeft en een primelens een vaste brandpuntsafstand. Met een prime lens kan je dus niet zoomen. Om je te fotograferen object groter in beeld te brengen zal je dus fysiek dichter bij moeten gaan staan. Terwijl je met een zoomlens door aan de lens te draaien dichterbij komt. Meestal zijn primelenzen lichtgevoeliger en kwalitatiever als zoomlenzen. Bij grote filmproducties zal je dus vaker primelenzen tegenkomen. Bij kleinere producties of reportages waar alles heel snel moet gaan en budget een rol speelt, zal je vaker een zoomlens aantreffen.

Standaardlens

We kunnen het beeld van een standaardlens vergelijken met het beeld dat het menselijk oog ziet. Dit komt neer op een 50mm gezien op een full-frame sensor. Om aan de definitie van een standaardlens te voldoen spreken we over lenzen tussen 35mm en 75mm.

Groothoeklens

Met een groothoek lens lijkt alles dichtbij veel groter en alles wat ver weg is kleiner. Eén van de gekende eigenschappen van een groothoeklens is dat ze langs de zijkanten altijd last heeft van vervormingen. Bij deze lenzen spreken we over brandpunt afstanden vanaf 18mm tot 35mm. Een populaire lens bij je plaatselijk immo kantoor om een ruimte op foto groter te doen laten lijken dan ze eigenlijk is.

Telelens

Een telelens heeft een lange brandpuntsafstand en voorziet een serieuze vergroting waardoor je objecten vanaf een verre afstand kan fotograferen. Deze lenzen zijn meestal langer en zwaarder dan alle andere lenzen. Alles boven de 75mm wordt gezien als een telelens. Denk hierbij aan vogelspotters en andere natuurliefhebbers. Een leeuw wil je niet vanop 2 meter moeten fotograferen!

Welke lens kies ik nu best?

Dit zal je in de voorbereiding moeten bepalen. Er zijn veel opties, maar je zal vaak in één van de volgende situaties terecht komen.

Introductie Shots

Maken we een mooi introductie shot (establishing shot) dan kiezen we bijna altijd voor een groothoek lens. Zo geven we een ruime en grootse indruk. Meestal laat je in dit shot de omgeving zien, dus logisch dat je best zo veel mogelijk laat zien. Kies dus voor een objectief tussen de 18 en 35mm.

Detail shots

Voor detail shots kiezen we best voor een telelens. Met de telelens kunnen we dicht genoeg gaan om objecten of handelingen duidelijk in beeld te brengen. Hier kiezen we dus best een lens van boven de 75mm.

Talking head

Bij het filmen van talking heads (mensen die voor de camera praten) is de ideale set up om van twee brandpuntsafstanden te filmen. We nemen eerste een medium shot van recht voor de persoon. Dit shot filmen we best op een lens van 20 tot 35mm. Nadien doen we het gesprek nog eens opnieuw, maar dan meer vanaf de zijkant gefilmd en close op het gezicht van de persoon. We kiezen hier nu best om op een lens te filmen van 50 tot 100mm.

Vlog

Voor te vloggen kies je best een zoomlens. Eén van tussen de 18 tot 35mm is ideaal. Wanneer je al vloggend je uitleg doet film je dit best tussen de 24mm en 35mm. Ga niet onder de 24mm want dan gaat je hoofd er al snel uitzien als een ballon. Als je boven de 35mm gaat, dan gaat je hoofd er niet volledig opstaan aangezien je je arm moeilijk kan verlengen. Een hulpmiddel hier kan de selfiestick zijn!

Conclusie

Tegenwoordig gebruikt ook Apple meerdere lenzen in hun iphones. De iphone 11 Pro bijvoorbeeld heeft 3 verschillende lenzen. Een groothoeklens van 24mm, een standaard lens van 50mm en een extreme groothoek van 13mm. Je kan dus dezer dagen al heel veel met je smarphone op het gebied van film en foto. Natuurlijk ga je nooit dezelfde kwaliteit verkrijgen als dat van een fototoestel of filmcamera, maar als de production value laag ligt of je wilt eens iets uitproberen, dan kan een smartphone zeker van pas komen.
Wil je weten welke lenzen wij uit de kast halen om jouw volgende project in beeld te brengen? Geef ons een seintje en we helpen we je graag verder!